Tại Việt Nam, ung thư dạ dày có tỉ lệ mắc và tỉ lệ tử vong đứng thứ 3 ở nam giới và thứ 5 ở nữ giới. Trong đó 80% được phát hiện ở giai đoạn cuối nên bệnh nhân có thời gian sống rất ngắn. Một trong những lý do quan trọng dể phát hiện sớm ung thư dạ dày là quản lý theo dõi bệnh nhân có tình trạng tiền ung thư đó là tình trạng teo niêm mạc dạ dày.
Viêm teo niêm mạc dạ dày là gì?
Viêm teo niêm mạc dạ dày phát triển khi tế bào viền của dạ dày bị viêm kéo dài trong vài năm, viêm teo niêm mạc dạ dày chủ yếu do vi khuẩn Hp. Vi khuẩn Hp làm thoái hoa lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi axit và dịch tiêu hóa, dần dần phá hủy các tế bào niêm mạc dạ dày nếu như không được điều trị. Trong một vài trường hợp viêm teo niêm mạc dạ dày xảy ra khi hệ thống miện dịch của cơ thể tấn công vào tế bào khỏe mạnh của thành tế bào. Dạng bệnh lý này gọi là viêm teo niêm mạc dạ dày tự miễn, thường xảy ra ở các nước phương Tây.
Nguyên nhân gây ra viêm teo niêm mạc dạ dày
Viêm teo niêm mạc dạ dày thường gây ra bởi nhiễm vi khuẩn Hp. Đường lây truyền chủ yếu là do miệng – miệng hoặc phân – miệng. Miệng – miệng xảy ra khi người lớn nhá cơm cho trẻ em, nhiều người ăn chung bát canh mà không dùng riêng đũa để gắp, chấm chung bát nước mắm, hôn nhau. Phân – miệng, tức là khi thức ăn thực phẩm sống, nước uống… chưa rửa sạch, chưa khử trùng, nhiễm khuẩn từ nước, phân bón, đất… Ở Việt Nam, tình trạng trẻ em nhiễm vi khuẩn Hp khá phổ biến, quá trình nhiễm khuẩn lâu dài sẽ khiến cho tình trạng viêm dạ dày trở thành mãn tính rồi viêm teo niêm mạc…
Các nguyên nhân khác như uống rượu, trào ngược dạ dày dày, ăn đồ cay nóng nhiều muối… có tác dụng hóa học lên niêm mạc dạ dày dẫn đến tình trạng viêm mãn tính. Có nhiều bệnh nhân có những yếu tố nguy cơ cùng tác động lên dạ dày đồng thời như nhiễm Hp, uống rượu bia và ăn nhiều đồ cay nóng.
Triệu chứng của viêm teo niêm mạc dạ dày
Viêm teo niêm mạc dạ dày có triệu chứng như viêm dạ dày nhiễm Hp. Nhiều trường hợp viêm teo niêm mạc dạ dày không được chẩn đoán bởi không có triệu chứng gì. Tuy nhiên, dấu hiệu phổ biến của viêm teo niêm mạc dạ dày do nhiễm Hp bao gồm: đau dạ dày, nôn và buồn nôn, chán ăn, sút cân, loét dạ dày, thiếu máu thiếu sắt.
Viêm teo niêm mạc dạ dày tự miễn có thể làm thiếu hụt vitamin B12 và gây thiếu máu ác tính với các triệu chứng như suy yếu, thiếu minh mẫn, chóng mặt, đau ngực, đánh trống ngực. ù tai, thiếu vitamin B12 còn gây tổn thương thần kinh dẫn đến tê chân tay, ngứa ran, đi lại không vững, rối loạn thần kinh….
Có nhiều phương pháp chẩn đoán viêm teo niêm mạc dạ dày là nội soi, làm xét nghiệm và sinh thiết xét nghiệm tế bào. Xét nghiệm máu thấy thiếu hụt hụt pepsinogen – loại protein được sản xuất từ tế bào dạ dày; tăng nồng độ gastrin – một hormon kích thích tiết acid dạ dày; giảm nồng độ vitamin B12…
Các phòng ngừa viêm teo niêm mạc dạ dày
Viêm teo niêm mạc dạ dày do vi khuẩn Hp có thể điều trị để hồi phục niêm mạc dạ dày. Khi có các triệu chứng nêu trên, bệnh nhân nên đi khám nội soi để tìm nguyên nhân hoặc khi có chẩn đoán viêm teo niêm mạc dạ dày thì phải tuân thủ điều trị và hướng dẫn theo dõi của bác sĩ. Lưu ý là tỉ lệ tái nhiễm ở Việt Nam khá cao, khoảng 20%.
Khi niêm mạc dạ dày chuyển sang trạng tái dị sản ruột thì không còn cơ hội hồi phục nữa. Do đó, bệnh nhân bị bệnh cần phải theo dõi chặt chẽ để phát hiện sớm những tổn thương ung thư. Thông thường, bệnh nhân nên đi nội soi kiểm tra 6 tháng- 1 năm/ lần.
Đề phòng chống nhiễm khuẩn Hp, bạn có thể áp dụng các biện pháp vệ sinh trong ăn uống, không nhá cơm cho con trẻ, rửa tay trước khi ăn, ăn chí uống sôi, vệ sinh nguồn nước, giáo dục trẻ về các biện pháp phòng bệnh. Hạn chế uống rượu bia, ăn mặt và ăn cay để phòng tránh viêm dạ dày mãn tính.
Teo niêm mạc dạ dày là kẻ trung gian dẫn đến ung thư dạ dày, vì thế hãy biết cách phòng và điều trị bệnh sớm nhất có thể.
